Το 2ο Κουαρτέτο Εγχόρδων του Χάρη Κανάκη και η θεωρία του "Ψυχικού Αυτοματισμού" στη δημιουργία!

Το κουαρτέτο εγχόρδων L' ANIMA στο οποίο είναι αφιερωμένο το 2ο κουαρτέτο του Χάρη Κανάκη.

Χάρης Κανάκης: Λίγα λόγια για το 2^ο Κουαρτέτο Εγχόρδων μου και την θεωρία του «Ψυχικού Αυτοματισμού».

Το 2^ο κουαρτέτο εγχόρδων μου αποτελεί ένα ακόμη έργο μου που είναι βασισμένο στην τεχνική γραφής την οποία εδώ και αρκετά χρόνια ονομάζω «Δημιουργία με βάση τον Ψυχικό Αυτοματισμό» και την οποία χρησιμοποιώ τόσο στα έργα που γράφω στη μουσική όσο και στην λογοτεχνία. Πρόκειται για τρόπο σύνθεσης χωρίς θέμα και χωρίς οποιουδήποτε είδους ανάπτυξη ή επεξεργασία του οποιουδήποτε θεματικού υλικού, όπως τα έχουμε μάθει μέχρι σήμερα στις μορφολογικές  αναλύσεις.  Επίσης η επιλογή ελεύθερης ατονάλ τεχνικής γραφής είναι απλώς ένα ακόμη εκφραστικό μέσο και τίποτα περισσότερο, (υπάρχει άλλωστε πληθώρα τεχνικών και στυλ, στην μουσική εργογραφία μου που υπηρετεί με την ίδια συνέπεια την θεωρία του «Ψυχικού Αυτοματισμού»). Παρ όλα αυτά το συγκεκριμένο έργο συνοδεύεται από τούτο το κείμενο, μια και εδώ τα σημάδια και τα απότοκα αυτής της θεωρίας έχουν πλήρη και εμφατική εφαρμογή και με ικανοποιεί σαν δημιουργό περισσότερο ίσως από άλλα.

Η αρχή του έργου, για παράδειγμα,  με την δυναμική ανιούσα γραμμή στο 1^ο βιολί, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να εκληφθεί ως κάποιο θέμα, ενώ δεν είναι τίποτε άλλο από μία εκτινασσόμενη σαΐτα, μία σωματοποιημένη κραυγή ενέργειας που εκτοξεύεται με γενεσιουργό αίτιο την μεταφυσική αγωνία. Μία αγωνία που διεξοδικά χαρακτηρίζεται και αναλύεται σε ολόκληρο το έργο του Νίκου Καζαντζάκη αλλά και άλλων συγγραφέων ως «Ιερός Τρόμος». Προσθέτω επίσης την τεχνική γραφής του «Το βιβλίο της Ανησυχίας» του Φερνάντο Πεσσόα αλλά και το υπερρεαλιστικό αξίωμα του ομώνυμου κινήματος των αρχών του αιώνα όπως αυτό δημοσιεύτηκε στο 1^ο τεύχος του La Revolution Surrealiste τον Δεκέμβρη του 1924: «Αφού η καταδίκη της γνώσης είναι πια ανώφελη, αφού η νόηση δεν λογαριάζεται πια, μονάχα το όνειρο αφήνει στον άνθρωπο όλα του τα δικαιώματα στην ελευθερία» και πλέον έπειτα από την τριακονταετή μελέτη μου πάνω στην ιστορία της τέχνης ακούγεται στα αυτιά μου, πιο επίκαιρο από ποτέ.

Το έργο ακολουθεί μονοπάτια και σημεία μέσα στις εκτάσεις των οργάνων, πολλές φορές στα όριά τους, που εναλλάσσονται πατώντας σε γνωστές σύγχρονες τεχνικές γραφής των εγχόρδων, αλλά και φωτίζοντας σημεία του θυμικού που ονομάζω «ψυχικό αυτοματισμό». Η ορμή οι δυναμικές εξάρσεις και η ενέργεια των ακόρντων αυτού του έργου είναι εμπνευσμένες και γεννημένες  από την νεανική ορμή, ενθουσιασμό και δυναμισμό του κουαρτέτου «L ‘ANIMA» στο οποίο και το αφιερώνω και που ελπίζω να απολαύσει τόσο την ερμηνεία του όσο εγώ όταν το έγραφα.

Χάρης Κανάκης

Νέα Φιλαδέλφεια

15 Φεβρουαρίου 2018