Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου 2015

«Σοφότερο με έκανε ο φόβος».







(Εντυπώσεις από μια γνωριμία με την ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ)

   Μια σύντομη γνωριμία με την ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ ήταν αφορμή να γίνει αναπάντεχα σημαντική η βραδιά της 25ης Φεβρουαρίου 2015. Η φωνή του ηθοποιού Κωνσταντίνου Τζούμα ράγισε στο βάρος των στίχων της και οι μουσικοί αυτοσχεδιασμοί του Θάνου Ανεστόπουλου (από τα «Διάφανα κρίνα») μας βοήθησε στο μικρό εσωτερικό ταξίδι μας.
    Το Π.Π.Ι.Ε.Δ. γεμάτο κόσμο και η παρουσία νέων ανθρώπων σε ηλικία με γέμισε χαρά και αισιοδοξία. Το κοινό εκπαιδευμένο, παρακολούθησε την ροή της παρουσίασης με υποδειγματική προσήλωση και ενδιαφέρον χωρίς το γνωστό σούσουρο των δημοσίων σχέσεων της γαλαρίας που εδώ εκδηλώθηκε μόνο σαν ψίθυρος και για πολύ λίγο.
   Η επιμέλεια της παρουσίασης από τον Θέμη Ροδαμίτη και η βραδιά με τίτλο «ΔΙΑΔΡΟΜΕς» οργανωμένη από τον τομέα Πολιτισμού του Δήμου Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας, άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις επιβάλλοντας  ίσως αναγκαία την μόνιμη παρουσία επαγγελματία ηχολήπτη στις εκδηλώσεις του Δήμου.
   Καθώς απομακρυνόμουν από το χώρο γεμάτος από την μαγική ποίηση της Αγγελάκη ένας στίχος της με γυρόφερνε, «…σοφότερο με έκανε ο φόβος».  Ήταν εκεί αυτός ο στίχος από την ώρα που τον άκουσα από το στόμα της. Δυνατός, αιχμηρός και καρφωμένος στη πλάτη μου σαν μαχαίρι.  Φεύγοντας τον πήρα μαζί μου.

Χάρης Κανάκης
Φιλαδέλφεια 25-2-15

Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015

«Ραντεβού λοιπόν στους τοίχους» (του Χάρη Κανάκη)




    Γενικά αντιμετωπίζω με χιούμορ και καλή διάθεση ό,τι διαβάζω σ’ αυτό το μέσο (FB) χωρίς να ασχολούμαι ιδιαίτερα στα αχιούμορα και κακόγουστα σχόλια. (Με τους αχιούμορους και τον καθωσπρεπισμό των υποτιθέμενων μεγαλόσχημων θα ασχοληθώ σε άλλη ανάρτηση πιο διεξοδικά…).

    Όμως δεν μπορώ να μην σχολιάσω το φαινόμενο των ημερών από ορισμένους που στην μέση μιας τόσο κρίσιμης φάσης για το μέλλον όλων μας και βλέποντας μια κυβέρνηση που θέτει ως προτεραιότητα την ανθρωπιστική κρίση και έπειτα την ευημερία των αριθμών, σχολιάζουν πικρόχολα και εντελώς άστοχα (για να μην πω τίποτα χειρότερο).

    Πώς να μείνεις απαθείς όταν διαβάζεις σχόλια τύπου «βάστα Γερούν» ή «βάστα Σόιμπλε» αλλά και άλλα πολλά, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι οι εξυπνάκηδες του χυλού που με απαξίωση χαρακτηρίζουν ενός συγκεκριμένου ύφους και αισθητικής αναρτήσεις ως «οι επαναστάτες του FB» κλπ! Σε όλους αυτούς απαντώ τούτο.

 Πριν γράψουμε ζήσαμε! Εισπνεύσαμε τα τελευταίας τεχνολογίας δακρυγόνα και μετρώντας στην πλάτη μας τα υπερσύγχρονα μέσα καταστολής ενός αποκρουστικού και άδικου κράτους που καταστέλλει και φορολογεί βάναυσα, αποφασίσαμε να πούμε με θάρρος τη γνώμη μας και όχι να κρυφτούμε. Επίσης να τους θυμίσω πως πλέον ο κόσμος αλλάζει ΚΑΙ πληκτρολογώντας! (Αραβική Άνοιξη, κινήματα αγανακτισμένων Ευρώπης, Παγκόσμιες κινητοποιήσεις κλπ). Ραντεβού λοιπόν στους τοίχους, και ψυχή βαθιά.

                                                                         

  Νέα Φιλαδέλφεια 20 Φεβ. 15

Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2015

"Ανάδυση" (του Γιάννη Λιανάκη)



  
     Κολύμπι δεν έμαθα ποτέ καλό, ίσως αυτή να ήταν και η αιτία που μου άρεσαν μόνο οι καταδύσεις.  Ήταν εκείνη τη φορά, που σαν παράτολμος ψυχοναύτης, βούτηξα στον βυθό χωρίς αναπνευστήρα.  Και κάπου εκεί στα βάθη, αναζητώντας για ώρες μέσα στα ιζήματα το χαμένο μου Κόσμημα, αντιλήφθηκα ότι δεν τον χρειαζόμουν. Δεν τον χρειάστηκα πραγματικά ποτέ. Όχι, δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά βράγχια στον λαιμό μου, σαν εκείνον τον καταραμένο ήρωα του Lovecraft. Ανακάλυψα πως συντηρούμαι πραγματικά από αλλού, από την μια και μοναδική Ουσία, αυτή που υπάρχει παντού και σε αφθονία, σε ολόκληρο το Σύμπαν. Ίσως να πρόκειται για το πραγματικό "δωρεάν γεύμα" των οκνηρών, αυτό που ξορκίζουν συνεχώς οι οικονομολόγοι του φιλελευθερισμού.
    Μόλις το διαπίστωσα αυτό, ανακάλυψα ως δια μαγείας και το χαμένο μου Κόσμημα. Το φορούσα στο λαιμό για χρόνια, μα ήμουν ανίκανος να το αντιληφθώ. Όλος  χαρά αναδύθηκα από τον βυθό στην επιφάνεια, διαπιστώνοντας πως δεν ήμουν μόνο ικανός να κολυμπήσω στο γλυκό νερό χωρίς προσπάθεια. Μπόρεσα να βαδίσω στην επιφάνεια των υδάτων, να ανυψωθώ στον αέρα και να ταξιδέψω στο διάστημα, έξω από την στρατόσφαιρα. Και όλα αυτά με μια κίνηση,  που θα έκανε τους φυσικούς να αναρωτιούνται αν το φράγμα του φωτός υπήρχε μόνο στην μαθηματική τους φαντασία ή μόλις είχε σπάσει, χαριστικά για εμένα. Δεν μου έμενε τίποτε  άλλο πια να κάνω, παρά να επιστρέψω πίσω στους Ανθρώπους, για να συνεχίσω αυτό που μόλις είχε ξεκινήσει.
    Καθώς αναχωρούσα, ρίχνοντας μια φευγαλέα ματιά πίσω στα νερά του Αιωνίου Ποταμού, νομίζω πως είδα το παλιό μου σώμα, πεταμένο και άχρηστο όπως το δέρμα ενός φιδιού, να παρασύρεται μακριά από το ορμητικό ρεύμα.

 Γιάννης Λιανάκης 6-2-15


(Το κείμενο αυτό είναι η απάντηση του φίλου και συνεργάτη μου Γιάννη Λιανάκη έπειτα από την ανάγνωση του διηγήματός μου με τίτλο "Το πτώμα του ποιητή Ανδρεάδη"). Χάρης Κανάκης

Κυριακή 1 Φεβρουαρίου 2015

Η αληθινή ιστορία των πειρατών


Εχουμε μάθει να πιστεύουμε ότι οι μεγαλύτερες ιδέες και επαναστάσεις «γεννήθηκαν» στη γη από φιλοσόφους και συγγραφείς «αγκυροβολημένους» στα γραφεία τους. Ωστόσο ένα νέο ιστορικό κείμενο έρχεται να τα ανατρέψει όλα, φέρνοντας για πρώτη φορά τους πειρατές στο προσκήνιο.
Στο νέο του βιβλίο, «Outlaws of the Atlantic: Sailors, Pirates, and Motley Crews in the Age of Sail» ο Μάρκους Ρέντικερ, διακεκριμένος καθηγητής της ιστορίας του Ατλαντικού στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, διευκρινίζει ότι τόσα χρόνια βλέπαμε την ιστορία ανάποδα και αποδεικνύει ότι πολλές από τις ιδέες που διαμόρφωσαν τον σύγχρονο κόσμο, στην πραγματικότητα, γεννήθηκαν πάνω στα κύματα του ωκεανού από ναύτες, πειρατές και σκλάβους.
Μιλώντας στο National Geographic για το βιβλίο του, ο Ρέντικερ εξηγεί γιατί πιστεύει ότι βλέπουμε την ιστορία από τη λάθος οπτική γωνία:
«Εχουμε επικεντρωθεί στις δόξες των μεγάλων εθνικών ηρώων, παραμελώντας τα άτομα που τους ενέπνευσαν και δημιούργησαν τα θεμέλια. Αν θέλουμε να κατανοήσουμε το πώς ο κόσμος ήταν συνδεδεμένος, πώς οι ήπειροι έγιναν μέρος του πλανήτη με ένα διαδραστικό τρόπο, πρέπει να μελετήσουμε τα πλοία και τους ναύτες που έκαναν αυτές τις συνδέσεις. Εξαιρετικά σημαντικές σύγχρονες ιδέες σχετικά με τη φυλή και την τάξη γεννήθηκαν στη θάλασσα. Ωστόσο, έχουμε την τάση να πιστεύουμε ότι η ιστορία συμβαίνει στη γη και θεωρούμε τη θάλασσα ως ένα είδος ιστορικού κενού. Αυτό μας αποκρύπτει σημαντικές πτυχές της παγκόσμιας ιστορικής διαδικασίας» εξηγεί ο Ρέντικερ.
Μάλιστα, στο βιβλίο του ισχυρίζεται ότι οι σπόροι της Αμερικανικής Επανάστασης σπάρθηκαν όχι στη γη, αλλά στη θάλασσα: «Οι απαρχές της Αμερικανικής Επανάστασης βρίσκονται στους ναυτικούς και την αντίσταση τους στην στρατολογία. Το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό ήταν ανέκαθεν ελλιπές, οπότε κατέφευγε στην στρατολογία για να γεμίσει τα πληρώματα του. Οι ναυτικοί, ειδικά στη Βόρεια Αμερική και τις Δυτικές Ινδίες, ξεκίνησαν αρκετά νωρίς, από το 18ο αιώνα να αντεπιτίθενται κατά της πρακτικής αυτής. Από την δεκαετία του 1760 οι μάχες των ναυτών -σε λιμάνια όπως η Βοστώνη, η Νέα Υόρκη και η Φιλαδέλφεια- με το Βασιλικό Ναυτικό ήταν καθημερινό φαινόμενο. Ισχυρίζονταν ότι μάχονταν ενάντια στην τυραννία, γιατί οι καπετάνιοι των πλοίων ήταν συχνά τυραννικοί. Αυτός ήταν ένας κυριολεκτικός ορισμός της μάχης για ανεξαρτησία. Ετσι, οι ναύτες αποτέλεσαν το παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο οι Αμερικανοί έποικοι αντεπιτέθηκαν για να κερδίσουν την ελευθερία τους κατά της τυραννίας. Οι επαναστάσεις αυτών των ναυτικών, στη συνέχεια, επηρέασαν σημαντικά πρόσωπα όπως τον Σαμ Ανταμς στη Βοστώνη, ο οποίος παρακολουθεί ένα ετερόκλητο πλήρωμα να μάχεται για την ανεξαρτησία του και εκφράζει μια ιδέα, η οποία αργότερα έγινε η βάση της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας: ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι»

Οσο για τα Χολιγουντιανά στερεότυπα των πειρατών, όπως ο Κάπταιν Χουκ και ο Τζακ Σπάροου, ο Ρέντικερ εξηγεί ότι ναι μεν ήταν αρκετά επιτυχημένα, αλλά δεν παρουσιάζουν πλήρως τη πραγματικά πλούσια ιστορία του ποιοι ήταν αυτοί οι παράνομοι.
Οπως αναφέρει ο Ρέντικερ: «Αν πάμε πίσω στις αρχικές πηγές, χιλιάδες σελίδες δικαστικών υποθέσεων και άρθρα εφημερίδων, θα διαπιστώσετε ότι υπήρχε μια πολύ πιο σύνθετη ιστορία για την προέλευση της χρυσής εποχής της πειρατείας, τον 18ο αιώνα. Η παραδοσιακή ιστορία είναι ότι οι πειρατές ήταν κτήνη και εγκληματίες με μοναδικό κίνητρο την απληστία τους. Αυτό έχει μία δόση αλήθειας, όπως όλα τα στερεότυπα. Αλλά αυτό που ανακάλυψα είναι ότι οι περισσότεροι πειρατές ήταν απλώς κοινοί ναύτες, πολλοί από τους οποίους είχαν πέσει θύματα κακομεταχείρησης, στα εμπορικά και πολεμικά πλοία που εργάζονταν. Έτσι εκδικούνταν τους πρώην εργοδότες τους και ταυτόχρονα προσπαθούσαν να οικοδομήσουν για τους ίδιους μια καλύτερη ζωή, ακόμα και αν ήταν για ένα μικρό χρονικό διάστημα, αφού κανένας πειρατής δεν θα έφτανε ποτέ τα βαθειά γεράματα»
Μάλιστα, όπως αποκαλύπτει ο Ρέντικερ, ο τρόπος λειτουργίας και ιεραρχίας ενός πειρατικού πλοίου ήταν πολύ πιο δημοκρατικός από του πολεμικού και εμπορικού ναυτικού:
«Αυτό που βρήκα πιο συναρπαστικό ήταν ο εξαιρετικά διαφορετικός τρόπος με τον οποίο οργάνωναν τα πλοία τους. Ερχονταν από την απόλυτη μονοκρατορία, όπου ο καπετάνιος είχε πλήρη εξουσία πάνω στο πλήρωμα, ακόμα και το δικαίωμα να χτυπήσει κάποιον μέχρι θανάτου. Αλλά όταν οι στασιαστές καταλάμβαναν ένα πλοίο, το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να εκλέξουν το δικό τους καπετάνιο με δημοκρατικές διαδικασίες, ενώ χώριζαν τα λάφυρα με ισότιμο τρόπο. Οι πειρατές δημιούργησαν επίσης ένα πρώτο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, όπου φρόντιζαν τα μέλη του πληρώματος που τραυματίζονταν στις μάχες» εξηγεί ο Ρέντικερ και προσθέτει:
«Αυτό που έχω προσπαθήσει να κάνω είναι να πάρω αυτό το τρομακτικό στερεότυπο του πειρατή με τον γάντζο, το ξύλινο πόδι και το ένα μάτι και να το εξανθρωπίσω, παρουσιάζοντας τις ρίζες του ως ναυτικού»
Ωστόσο το πρόβλημα της πειρατείας συνεχίζεται ακόμα και στις μέρες μας στη Σομαλία. Σύμφωνα με τον Ρέντικερ, η κατάσταση παραμένει σε ένα επίπεδο ίδια και η δική τους βία είναι απάντηση στη βία που υφίστανται: «Θα προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τις συνθήκες των ναυτικών κατά τον 18ο αιώνα και τις επιλογές που έκαναν. Τονίζω ότι είχαν παγιδευτεί σε ένα εξαιρετικά βίαιο σύστημα, και ότι η δική τους βία ως πειρατές ήταν μια απάντηση σε αυτό. Νομίζω ότι μια παρόμοια προσέγγιση θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την πειρατεία στη Σομαλία. Η πειρατεία χρονολογείται από την αρχαία Ελλάδα. Καράβια με προσοδοφόρο φορτίο περνούσαν από περιοχές των φτωχών ανθρώπων, που είχαν επίσης σκάφη και συχνά έκαναν επιθέσεις στα μεγαλύτερα πλοία προσπαθώντας να αποσπάσουν τα λάφυρα.
Αυτό που μου φαίνεται σημαντικό στην περίπτωση της Σομαλίας είναι ότι πολλοί από τους πειρατές προέρχονται από την καταστροφή των αλιευτικών κοινοτήτων. Ευρωπαϊκοί και ιαπωνικοί αλιευτικοί στόλοι, υπεραλιεύουν τα νερά γύρω από τη Σομαλία καταστρέφοντας τα προς το ζην για πολλούς ψαράδες. Έτσι στράφηκαν στην πειρατεία ως απάντηση. Υπό αυτή την έννοια, πιστεύω ότι υπάρχουν ορισμένες ομοιότητες μεταξύ των παλαιών πειρατών και των νέων. Αυτές είναι οι απαντήσεις των φτωχών ανθρώπων, οι οποίοι δεν έχουν πολλές άλλες επιλογές. Υπάρχουν πολιτικά και οικονομικά θέματα. Και η παγκόσμια ανισότητα είναι σίγουρα ένα από αυτά» καταλήγει ο Ρέντικερ.

Σώμερσετ Μωμ, «Διακοπές στο Παρίσι» βιβλιοπαρουσίαση.

Εξαιρετική αναγνωστική εμπειρία που προτείνω στους βιβλιόφιλους. Στο «Διακοπές στο Παρίσι», ο Μωμ παρακολουθεί τον νεαρό ήρωά του καθώς έρχε...