Αγιογραφία, μια γνωστή άγνωστη.

Λέγεται ότι η εικονογραφία στους Ορθόδοξους Χριστιανικούς ναούς, είχε σκοπό την κατήχηση των ανθρώπων που δεν γνώριζαν γράμματα. Πράγματι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό από μια άποψη είναι σωστό, εφόσον η τέχνη δεν είναι τίποτ᾿ άλλο από ένα προσωπικό είδος γραφής, έκφρασης. Έτσι λοιπόν, όπως λέει και η ιστορία της Τέχνης, ‘‘η τέχνη γεννιέται από την ανάγκη έκφρασης, εξελίσσεται, φτάνει σε μια κορυφή και μετά πεθαίνει, γεννιέται κάτι άλλο, εξελίσσεται σε κάτι διαφορετικό και πάλι πεθαίνει και ούτω καθεξής’’. Αυτό όμως που συνέβη με τους τεχνίτες που γέννησαν τη τέχνη της αγιογραφίας, ήταν κάτι διαφορετικό.
Τι τελικά συνέβη;
Από τους πρώτους χρόνους της Εκκλησίας, κάποιοι τεχνίτες γέννησαν την αγιογραφία, στη συνέχεια κάποιοι άλλοι την εξέλιξαν, όμως δεν μπόρεσαν να βρεθούν κάποιοι που θα την έκαναν να πεθάνει. Αυτό έρχεται να το επιβεβαιώσει το αποτέλεσμα μετά τη περίοδο της εικονομαχίας. Πολλοί βρέθηκαν με σκοπό να καταστρέψουν τις εικόνες να τις κάψουν και να πεθάνουν με το ζόρι την αγιογραφική τέχνη.
Ωστόσο τι έγινε;
Η αγιογραφική τέχνη συνέχισε να υπάρχει για να αποδίδει ο πιστός μέσω αυτής, αυτό που θέλει να αποδώσει στο πρωτότυπο, το οποίο είναι η λατρεία. Ας γυρίσουμε όμως πάλι λίγο στην αρχή, που είπαμε ότι η αγιογραφία προέκυψε από την ανάγκη κατήχησης των απλών ανθρώπων που δεν γνώριζαν γράμματα, καθώς μέσα από τις τοιχογραφίες διάβαζαν ένα μόνιμα ανοιχτό βιβλίο, κάθε φορά που επισκέπτονταν ένα ορθόδοξο χριστιανικό ναό. Πέρα όμως από αυτό, στην ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία η εκκλησία είναι Σώμα Χριστού. Έτσι λοιπόν, ο αγιογράφος θα έπρεπε να φτιάξει το εσωτερικό της εκκλησίας ώστε να εισέρχεται ο πιστός και να γίνεται ένα με το Σώμα του Θεού του, να γίνεται κομμάτι του Θεού του. Και να πως το πέτυχε αυτό ο τεχνίτης, έβαλε στην οροφή της εκκλησίας τον Λόγο του Θεού, τον Υιό του Θεού, τον Χριστό Παντοκράτορα, που τους ευλογεί όλους, σκεπάζει όλους, αγαπάει όλους, κοιτάζει τον καθένα χωριστά και όλους μαζί, είτε σπλαχνικά, είτε παρηγορητικά, είτε με νουθεσία, κατά όπως μέσα του διαβάζει ο καθένας. Εικονογραφείται πιο κάτω, η επουράνια Θεία Λειτουργία που τελείται από το Δεσπότη Χριστό Μέγα Αρχιερέα και διακονείται από τους Αγγέλους του.
Στη συνέχεια ο τεχνίτης καλείται να γράψει την επί γης πορεία του Χριστού, όπου ο πιστός βιώνει αυτή τη πορεία και ζει την ίδια στιγμή, τις στιγμές του Θεού του, από τη Γέννησή Του, μέχρι την Σταύρωση και την Ανάστασή Του και την Ανάληψη Του στους Ουρανούς, το λεγόμενο Χριστολογικό κύκλο. Ανάμεσα στο ουράνιο και στο επίγειο, στο Χριστό Παντοκράτορα και στο πιστό τοποθετεί ο τεχνίτης, τη Μητέρα του Χριστού, που σαν μητέρα όλων ανοίγει την αγκαλιά της για να κρατήσει τους πιστούς όπως κρατάει το Γιο της και να οδηγήσει τις προσευχές τους προς Αυτόν.
Τέλος σε μια ζώνη περιμετρικά του ναού τοποθετούνται οι Άγιοι,
δηλαδή αυτοί που έζησαν την κατά Χριστόν ζωή και στέκονται σιωπηλοί, αλλά τόσο δυνατά ομιλούντες και παρακινούν τον πιστό να μετάσχει στην ίδια ζωή, ώστε να βρεθεί δίπλα τους, δίπλα στον Αγαπόντα Χριστό. Ως εκ τούτου, επιβεβαιώνεται ότι η ορθόδοξη χριστιανική πίστη ενδυναμώνεται από τις αντιδράσεις και τις αρνήσεις προς αυτήν, από το γεγονός που αναφέρθηκε παραπάνω, δηλαδή του ότι η τέχνη γεννιέται, εξελίσσεται και πεθαίνει. Με την αγιογραφία δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο και αυτό όχι επειδή οι αγιογράφοι ανακάλυψαν ένα νέο μυστικό εδώ και 18 αιώνες, αλλά όπως αυτοί υπογράφουν ‘‘διὰ χειρὸς’’, οφείλεται στο φωτισμό της ψυχής και των χεριών τους που καθοδηγούνται από τη Χάρη του Θεού.

Από δημοσίευση του Ανδρέα Καπίρη στο FB.