Σε τούτο τo κείμενο θα επιχειρήσω ένα ανοσιούργημα θα πω με πολύ λίγα λόγια την ιστορία ενός από τα σημαντικότερα και δυσκολότερα είδη μουσικής. Γιατί, τι είναι αυτό που θα περιλαμβάνει ένα τέτοιο κείμενο και πολύ περισσότερο τι είναι αυτό που δεν θα περιλαμβάνει. Τελικός αποδέκτης ο αγνός και διψασμένος για μάθηση αναγνώστης. Εκείνος δεν θα αρκεστεί σ' αυτό το κείμενο αλλά θα το χρησιμοποιήσει σαν αφετηρία για παραπάνω μελέτη.
Όλα ξεκίνησαν το 1598 στη Φλωρεντία, όπου μια παρέα από έμπορους, ευγενείς και επιστήμονες της εποχής, αποφάσισαν να μαζεύονται σε ένα σπίτι και να μιλούν για τέχνη και φιλοσοφία. Αυτή η παρέα αυτοαποκαλείται "ΚΑΜΕΡΑΤΑ"(=δωμάτιο).
Εκεί, δεν άργησε κάποια στιγμή να δημιουργηθεί ένα νέο μουσικό είδος που συνδύαζε Λόγο-Θέατρο-Μουσική στα πρότυπα του αρχαίου δράματος.
Η πρώτη όπερα, η οποία και είναι χαμένη, ήταν η "Δάφνη" του συνθέτη Jacopo Peri (1561-1633). Oι πρώτες δύο απόπειρες γραφής όπερας ήταν αποτυχία, ώσπου το 1607 ο Μοντεβέρντι έγραψε την όπερα "Ορφέας" που παίχτηκε μπροστά σε 30 άτομα στη Μάντοβα. Ήταν η πρώτη πετυχημένη απόπειρα. (Στη Βερόνα πρόσφατα ανακαλύφτηκε μυστική δίοδος μέσα στον τοίχο όπου οδηγούσε σε ένα κρυφό δωμάτιο κρυμμένο για 300 χρόνια όπου ο Μοντεβέρντι έπαιζε μουσική δωματίου μόνο για το βασιλιά!)
Μια από τις σημαντικότερες στιγμές της όπερας τα χρόνια που ακολούθησαν και το νέο είδος αγαπήθηκε πολύ από συνθέτες και κοινό, ήταν "Οι Γάμοι του Φιγκαρό" όπερα γραμμένη από τον Μότσαρτ με σαφείς πολιτικές νύξεις για το τέλος μιας εποχής (Πτώση της Αριστοκρατίας και άνοδος της αστικής τάξης). Χαρακτηριστική και ιστορική η σκηνή της συγγνώμης που αριστοκράτης ζητάει γονατιστός από την γυναίκα του μπροστά στους υπηρέτες! Το σχόλιο του Ναπολέοντα για αυτή την όπερα μνημειώδες: "Είναι η ίδια η επανάσταση" (Γαλλική επανάσταση 1789).
Η όπερα "Φιντέλιο" του Μπετόβεν με θεματικό υλικό και ευθείες αναφορές στην ελευθερία με χαρακτηριστική την σκηνή του ανοίγματος των φυλακών που παραπέμπει στα γεγονότα της Βαστίλης ( φυλακές στο Παρίσι κατά την Γαλλική επανάσταση).
Σημαντική επίσης η ανάμιξη της όπερας στην πολιτική, με το επαναστατικό Εθνικιστικό ρεύμα που επικράτησε στο ξεκίνημα του Ιταλικού έθνους με τις όπερες του Βέρντι. Το ''Viva Verdi" γραμμένο στους τοίχους ήταν το εμψυχωτικό σύνθημα των επαναστατών και παιάνας της αλλαγής.
Αντίστοιχες αναφορές και στο έργο του Βάγκνερ για τον Γερμανικό Εθνικισμό και την δημιουργία του Γερμανικού έθνους. (Γνωστή και η εκμετάλλευση του έργου του Βάγκνερ, πολύ αργότερα από τους Ναζί).
Με τον Όφενμπαχ έχουμε μια πιο χαλαρή όπερα. Το Καν-Καν της εποχής δίνει την θέση του στο σύγχρονο Μιούζικαλ ("Φάντασμα της Όπερας", "Εβίτα'' και όλα τα διάσημα έργα του Άντριου Λόυντ Γουέμπερ).
Τέλος φτάνοντας στο "Ο Νίξον στην Κίνα'' του εμβληματικού Τζον Άνταμς μιλάμε για το Μasterpiece of our times.
Ο μελετητής της όπερας δεν πρέπει να ξεχνά προσεγγίζοντάς την ότι η όπερα είναι το αντίδοτο στην ψυχρότητα του Πολιτισμού μας.
Χ.Κ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου