"Το χειμερινό ηλιοστάσιο στο μύθο"

 

Στο ετήσιο ταξίδι της Γης γύρω από τον Ήλιο, η μέρα και η νύχτα ανταλλάσσουν ρόλους με έναν ρυθμό που κορυφώνεται στα δύο ηλιοστάσια και ισορροπεί στις δύο ισημερίες. Για το βόρειο ημισφαίριο η μικρότερη ημέρα τοποθετείται στο χειμερινό ηλιοστάσιο (21 Δεκεμβρίου). Αυτός ο ρυθμός που είναι υπεύθυνος και για την αλλαγή των εποχών, ερμηνεύτηκε από την αρχαιότητα ως ένα συμβολικό ταξίδι του ήλιου, ή ακόμα και ως μία διαδικασία θανάτου και επαναγέννησής του.

Ο Ήλιος , κατά την ελληνική μυθολογία είναι γιός δυο Τιτάνων. Πατέρας του είναι ο Υπερίων, μητέρα του η Ευρυφάεσσα -ευρύ φως-, αδελφές του η Ηώς -αυγή- και η Σελήνη. Ζει στην άλλη άκρη του κόσμου στα Μακάρια ή Ηλύσια Πεδία.

Οι 12 Τιτάνες θείοι του, οι 12 μήνες του χρόνου, προσπαθούν να αποσπάσουν τη βασιλεία από τον ήλιο, όμως εκείνος πάντοτε θριαμβεύει.

Στις 21 Ιουνίου -Θερινό Ηλιοστάσιο- ο ήλιος απολαμβάνει την τελευταία δόξα του, γιατί ο Φαέθων, ο γιός του Ήλιου, πλήττεται και η φωτιά αρχίζει να σβήνει -οι μέρες αρχίζουν να μικραίνουν σε διάρκεια ωρών.

Στις 21 Δεκεμβρίου -Χειμερινό Ηλιοστάσιο- ο Ήλιος οδηγώντας το τέθριππο πύρινο άρμα του επιχειρεί να ανέβει ψηλά -οι μέρες αρχίζουν πάλι να μεγαλώνουν

Οι Ρωμαίοι τιμούσαν το χειμερινό ηλιοστάσιο με τα Saturnalia. Στη γιορτή αυτή κατείχαν εξέχουσα θέση τα αειθαλή δέντρα όπως το έλατο, οι σκλάβοι έτρωγαν στο ίδιο τραπέζι με τους κυρίους τους και εκλεγόταν ένας βασιλιάς καρικατούρα, που προέδρευε στη γιορτή. Η ημέρα ήταν αργία, δεν επιτρεπόταν η εκτέλεση κρατουμένων και οι άνθρωποι παρέλαυναν στους δρόμους φορώντας μάσκες, ενώ αντάλλασσαν μεταξύ τους δώρα. Η γιορτή αυτή ήταν αφιερωμένη στον θεό Σατούρνους, που αντιστοιχεί στον θεό Κρόνο.

Πραγματοποιούνταν κατά την περίοδο του χειμερινού ηλιοστασίου, συνήθως άρχιζε σαν σήμερα, 17 Δεκεμβρίου και κρατούσε έως και μια βδομάδα, μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου.

Στα Σατουρνάλια δεν φοριούνταν επίσημα ενδύματα, ενώ οι δούλοι ,που δεν τιμωρούνταν εκείνη τη μέρα, αντιμετώπιζαν με χλευασμό τους κυρίους τους. Γενικότερα οι ρόλοι αντιστρέφονταν ανάμεσα σε δούλους κι ιδιοκτήτες, κάτι που οδηγούσε σε ξέφρενο γλέντι, άφθονη οινοποσία και ακολασίες.Τέλος, επιτρέπονταν τα τυχερά παιχνίδια ακόμα και για τους δούλους.

 

EΙΚΟΝΑ : Δούλοι παίζουν ζάρια κατά τη διάρκεια των Ρωμαϊκών Σατουρναλίων (από τοιχογραφία στην Πομπηία)