"ΓΗ ΚΑΙ ΥΔΩΡ": Μία παραβολική δικαιοηθική ενατένιση της πραγματικότητάς μας, (Απόστολος Φ. Μάνθος Διδάκτωρ Νομικής)

Άρθρο που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Καρδίτσας «ΝΕΟΣ ΑΓΩΝ» στις 22/11/2011.

          Ένα από τα πλείστα όσα σκανδαλώδη και αλαζονικά ήθη των Περσών βασιλέων ήταν και αυτό να ζητούν από τους υποψήφιους προς υποδούλωση λαούς «γη και ύδωρ». Επεδίωκαν τη δημιουργία τρόμου στις ψυχές των ανθρώπων δια της προβολής της ισχύος της πολεμικής τους μηχανής, τέτοιας που να είναι ικανή να υφαρπάζει ουσιαστικά την οικειοθελή υποτακτικότητα του εχθρού. Διότι η «κατασκευή» μηχανισμών τρόμου και συναισθηματικής διαβολής πλήττει καίρια την «ιδέα» του θυμικού, τουτέστιν της αρετής του θάρρους, ήτοι της συνήθειας να υπομένουμε τα τρομερά πράγματα και να αντιστεκόμαστε σ’ αυτά ... επιτρέψτε μου να το επαναλάβω: «της συνήθειας να υπομένουμε τα τρομερά πράγματα και να αντιστεκόμαστε σ’ αυτά».

Ο ψυχολογικός μηχανισμός του φόβου στηρίζεται σε τρεις βασικές παραμέτρους: α) στον φόβο του δυνατού, β) στην αποφυγή της μάχης και γ) στην ελπίδα για σωτηρία εξ υποταγής, με την έννοια ότι η υποταγή, όσο σκληρή και αν είναι, είναι προτιμότερη από τον βέβαιο θάνατο.

Η απαγωγή, όμως, της αρετής αυτής από τις ψυχές των πολιτών άγει αναπόδραστα σε μία άφευκτη - και δυστυχώς δυσοίωνη - διαπίστωση: Χωρίς την ύπαρξη υγιούς θυμικού στην ψυχή του ανθρώπου δεν μπορεί να προκύψει δικαιοσύνη, διότι όταν ο φόβος φωλιάζει στις ψυχές των ανθρώπων τους μετατρέπει σε ζώα. Υπακοή δε στην ύψιστη αρετή της δικαιοσύνης σημαίνει και το να αποφεύγουμε να βλάπτουμε τους άλλους ... επιτρέψτε μου να το επαναλάβω και αυτό: «σημαίνει να αποφεύγουμε να βλάπτουμε τους άλλους».

Άρα, τι επεδίωκαν οι Πέρσες μέσω των πρέσβεών τους με τη χρήση του διαπραγματευτικού όπλου «γη και ύδωρ»; Επεδίωκαν με τρόπο αναίμακτο και με τη χρήση δόλιων και παραπλανητικών μέσων να πλήξουν τους συνεκτικούς αρμούς του εθνικού φρονήματος, να καταστείλουν οποιαδήποτε κυήματα κοινωνικής και πολιτικής ανδρείας, να διαβάλουν «όμοιους ομοίοις» και, σε τελική ανάλυση, να βλάψουν όσο το δυνατόν περισσότερο τον εχθρό με το λιγότερο δυνατό κόστος για τους ίδιους.

Ποιοι οι συμβολισμοί όμως του «γη και ύδωρ»; Το «γη και ύδωρ» σήμαινε ότι αυτοί που παραδίδονταν στους Πέρσες παραιτούνταν από κάθε δικαίωμα πάνω στη γη τους και στα αγαθά της, αναγνώριζαν την περσική εξουσία πάνω σε όλα, καθώς ακόμα και οι ζωές τους ανήκαν στον Πέρση βασιλιά. Μετά από αυτή την παραδοχή, ακολουθούσαν διαπραγματεύσεις για τις υποχρεώσεις και τα όποια προνόμια των υποτελών. Αγαπητό αναγνωστήριο, είμαι βέβαιος ότι δια της παραβολής μέχρι τούδε ετέχθησαν αβίαστα οι αντίστοιχοι συνειρμοί στο λογικό σας. Ας προχωρήσω όμως λίγο παραπέρα.

Υπάρχουν, άραγε, ιστορικές καταγραφές για το πώς αντέδρασε το ανθρώπινο θυμικό σε μία τέτοια εξωτερική απειλή κατοχής και διαβολής του;

Επί Μακεδόνος βασιλέως Αμύντα του Α΄, οι Πέρσες πρέσβεις του Μεγάβαζου, αποβλέποντας στον πλούτο των μεταλλείων της περιοχής, κατά τη διάρκεια συμποσίου απαίτησαν «γη και ύδωρ», ενώ παράλληλα με λάγνες διαθέσεις ζήτησαν να πλαγιάσουν με τις γυναίκες των Μακεδόνων. Στα αιτήματα αυτά δόθηκε έμπρακτη απάντηση από το ανδρείο βασιλικό πριγκιπόπουλο Αλέξανδρο τον Α΄, υιό του Αμύντα του Α΄: ο νεαρός πρίγκιπας, παρά τις υποτελείς διαθέσεις του πατρός του, μάζεψε τα νεαρότερα αμούστακα παλικάρια και, αφού μεταμφιέστηκαν όλοι τους σε γυναίκες, περίμεναν στους γυναικωνίτες τους Πέρσες απεσταλμένους και τους εφόνευσαν όλους. Κατόπιν, έθαψαν τους Πέρσες και, όταν τους ζητήθηκαν αργότερα εξηγήσεις, εκείνοι απολογήθηκαν πως φιλοξένησαν με όλες τις τιμές τους ξένους, οι οποίοι ευχαριστημένοι αποχώρησαν από το παλάτι. Καθώς όμως επέστρεφαν, λιοντάρια τους επιτέθηκαν και τους σκότωσαν. Τότε οι Μακεδόνες τους ενταφίασαν με όλες τις τιμές. Έδειξαν και το σημείο του ενταφιασμού και με την πρόφαση πως είναι βέβηλο να ανοίγονται οι τάφοι των νεκρών έπεισαν την νέα αποστολή των Περσών πως επρόκειτο για ατύχημα. Με μεγάλο χρηματικό ποσό έκλεισαν και το στόμα του Πέρση αξιωματούχου Βουβάρη, στον οποίο ο Αλέξανδρος ο Α΄ έδωσε ως γυναίκα την αδελφή του Γυγαία (513 π.Χ.).

Το 491 π.Χ. ο Πέρσης βασιλέας Δαρείος έστειλε πρεσβευτές σε όλες τις ελληνικές πόλεις-κράτη, ζητώντας «γη και ύδωρ». Οι περισσότερες ελληνικές πόλεις, φοβούμενες την ισχύ του Δαρείου, υπέκυψαν στον εκβιασμό. Ωστόσο, οι Αθηναίοι δίκασαν τους πρέσβεις και τους έριξαν σε βάραθρο, ενώ οι Σπαρτιάτες τους έριξαν σε πηγάδι, για να πάρουν από εκεί «γη και ύδωρ» που ζητούσε ο Πέρσης βασιλέας.

Σήμερα, η επιβουλή του φόβου ως αιτίας αιμορραγίας της ψυχής ενσαρκώνεται κατά βάση, λόγω των σύγχρονων δικαιοπολιτικών και γεωστρατηγικών εξελίξεων, στο αξίωμα της «σωτηρίας εξ υποταγής». Ουδείς δύναται να αντιλέξει, όμως, στην παραδοχή ότι μία τέτοια νοοτροπία αποτελεί πράγματι χαρακτηριστικό «μηδίζουσας» συμπεριφοράς. Επιχειρήματα ενδεχομένως να διατυπώνονται ένθεν κακείθεν για το αν πράγματι ο «μηδισμός» τελεσφορεί και οδηγεί σε θετικό ισοζύγιο ανθρώπινης επιβίωσης - ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Σχεδόν δυόμιση χιλιάδες χρόνια πριν, το αντίστοιχο δίλημμα το κέρδισαν Αθηναίοι, Σπαρτιάτες και οι συν αυτοίς. Στο διακύβευμα «μηδισμός ή εθνική κυριαρχία» επέλεξαν την άρνηση του περσικού κελεύσματος και δικαιώθηκαν.

Άραγε, στη σύγχρονη εποχή, θα μπορούσε να επέλθει αντίστοιχη δικαίωση των Ελλήνων απογόνων; Η απάντηση βρίσκεται σε μία αξιολογική κρίση ύψιστης σημασίας. Διαθέτει ο σύγχρονος Έλληνας τις αρετές, το πνεύμα και τη διάθεση που επέδειξαν οι περιφανείς πρόγονοί του χιλιετίες πριν; Οι μηδίσαντες δεν είχαν εμπιστοσύνη στις ίδιες δυνάμεις τους. Από την άλλη, όσοι δεν μήδισαν, δεν το έκαναν μόνο στα λόγια, αλλά εμπράκτως στηρίχθηκαν στις δυνάμεις τους και με την επίδειξη ηθικών, σωματικών και ψυχικών αρετών στο έπακρο αντιμετώπισαν τις έξωθεν επιβουλές.

Ασφαλώς υπήρξαν και απώλειες. Άλλωστε, η ιστορία γράφεται με αίμα, δάκρυα και ιδρώτα. Όμως τα κατάφεραν και επέστησαν νίκη τροπαιοφόρα, η οποία τους τοποθέτησε άνω και των λοιπών μηδισάντων. Σκεφτείτε το, όμως, Έλληνες! Ποία η τύχη τους, αν στον πόλεμο που ξεκίνησαν λόγω της άρνησης του μηδισμού δεν επεδείκνυαν στο έπακρο αρετές όπως ομοψυχία, ανδρεία, παρρησία λόγου, αλληλεγγύη, αυταπάρνηση, μαχητικότητα, γενναιότητα, εφευρετικότητα κλπ.;  Η τύχη τους θα ήταν χειρότερη και από αυτή των μηδισάντων! Θα συντρίβοντο, θα εξέλιπε το κράτος τους, θα σημειωνόταν ένας πραγματικός Αρμαγεδώνας.

Η παραβολή ευχερώς βοηθά τον αναγνώστη να προβάλει τα συμπεράσματα στη σύγχρονη βιοτική πραγματικότητα, όπου βέβαια δεν υπάρχουν Πέρσες, ασέλγειες σε Ελληνίδες παλλακίδες, πόλεμος κλπ., υπάρχουν όμως εξωεθνή κέντρα λήψεων αποφάσεων, σκοτεινές δυνάμεις κεφαλαιαγοράς, φοροεισπρακτικές δυναστεύσεις κ.ά.

Φαίνεται πως η ορθότερη λύση είναι πράγματι αυτή της άρνησης του μηδισμού, εφόσον όμως αυτή συνοδεύεται από την επίδειξη και καλλιέργεια αρετών που χρόνια ολόκληρα οι Έλληνες δεν επέδειξαν. Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι: υπάρχουν αυτές οι αρετές; Αν υπάρχουν, τότε η «περσική προσφορά» πράγματι δεν είναι απαραίτητο να γίνει δεκτή, διότι οι Έλληνες θα «πολεμήσουν» με όπλο αυτές τις αρετές και θα τα καταφέρουν. Τι γίνεται όμως αν δεν υπάρχουν πλέον αυτές οι αρετές; Η σωφροσύνη τότε υποδεικνύει, δυστυχώς, υποταγή και «φέσι», όχι για να διεκδικήσουν οι Έλληνες την τύχη των περιφανών προγόνων τους αλλά για να απολαύσουν τα όποια οφέλη απολάμβαναν και οι «μηδίσαντες» Έλληνες της εποχής εκείνης. Το δόγμα «σωτηρία εξ υποταγής» δεν προσφέρει την ζωή της «Ιδανικής Πολιτείας του Πλάτωνος», προσφέρει όμως την εξασφάλιση ύπαρξης της όποιας «ζωής», έστω και αν είναι αυτή του «Σπηλαίου του Πλάτωνος».    

Εν τέλει μήπως πρέπει να αποκτήσουμε εμπιστοσύνη στο ελληνικό φιλότιμο, την ελληνική καρδιά, την ελληνική επινοητικότητα, την ελληνική εργατικότητα; Μήπως πρέπει να πείσουμε τους εαυτούς μας ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε, εάν ενεργοποιήσουμε στο έπακρο τις δικές μας δυνάμεις; Αυτό μας δίδαξαν οι προγονοί μας και ας γίνει το παράδειγμά τους φάρος φωτεινός στις επίσκιες καθημερινές αντιξοότητες της χώρας μας.

Το τελευταίο φαντάζει ως το προτιμότερο σενάριο, διότι για φανταστείτε, σεβαστό αναγνωστήριο, και το ακόλουθο απευκταίο θεατρικό σενάριο φαντασίας και αλληγορίας:

«Πέρσης κήρυξ, εισερχόμενος σε μία Ελληνική πόλη, ζητά γη και ύδωρ. Ο άρχων της πόλεως του δίνει αυτά που ζητά ο Πέρσης κήρυξ και μετά δημαγωγεί στον λαό της πόλεως ότι έσωσε την ειρήνη, ότι οι Πέρσες είναι φίλοι των Ελλήνων, ότι όλα θα πάνε καλά, ότι απλώς θα δώσουν ορισμένα υλικά αγαθά στους Πέρσες αλλά η ελευθερία της πόλεως θα διατηρηθεί.

Στην επομένη σκηνή η θυγατέρα του άρχοντος βρίσκεται βιασμένη και δολοφονημένη από Πέρσες αξιωματικούς. Στην πόλη ενσκήπτει λοιμός, οι Πέρσες στρατιώτες διαπράττουν βιαιοπραγίες κατά των γυναικών, λαφυραγωγούν τα πλούτη της πόλεως. Καταστρέφουν τους Ναούς των Θεών και σφάζουν τους γέροντες. Ο λαός εξεγείρεται κατά του άρχοντος».

Είθε να έρθουν καλύτερες μέρες.

                                                                        Απόστολος Φ. Μάνθος, Δ.Ν.

                                                                       

Φρειδερίκος Νίτσε (1844-1900) Aπόσπασμα για τους Έλληνες από το βιβλίο του "Η Γέννηση της Τραγωδίας".

Ο Γερμανός φιλόσοφος, Φρειδερίκος Νίτσε (1844-1900), στο πρώτο του βιβλίο με τίτλο “Η Γέννηση της Τραγωδίας” (1872) και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο 15 κάνει μία ιδιαίτερα υμνητική μνεία στο ελληνικό έθνος.
Διαβάστε το χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:
«Αποδεδειγμένα σε κάθε περίοδο της εξέλιξής του ο δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός προσπάθησε να απελευθερώσει τον εαυτό του από τους Έλληνες.
Η προσπάθεια αυτή είναι διαποτισμένη με βαθύτατη δυσαρέσκεια, διότι οτιδήποτε κι αν δημιουργούσαν, φαινομενικά πρωτότυπο και άξιο θαυμασμού, έχανε χρώμα και ζωή στη σύγκρισή του με το ελληνικό μοντέλο, συρρικνωνότανε, κατέληγε να μοιάζει με φθηνό αντίγραφο, με καρικατούρα.
Έτσι ξανά και ξανά μια οργή ποτισμένη με μίσος ξεσπάει εναντίον των Ελλήνων, εναντίον αυτού του μικρού και αλαζονικού έθνους, που είχε το νεύρο να ονομάσει βαρβαρικά ότι δεν είχε δημιουργηθεί στο έδαφός του. Κανένας από τους επανεμφανιζόμενους εχθρούς τους δεν είχε την τύχη να ανακαλύψει το κώνειο, με το οποίο θα μπορούσαμε μια για πάντα να απαλλαγούμε απ’ αυτούς. Όλα τα δηλητήρια του φθόνου, της ύβρεως, του μίσους έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή να διαταράξουν την υπέροχη ομορφιά τους.
Έτσι, οι άνθρωποι συνεχίζουν να νιώθουν ντροπή και φόβο απέναντι στους Έλληνες. Βέβαια, πού και πού, κάποιος εμφανίζεται που αναγνωρίζει ακέραιη την αλήθεια, την αλήθεια που διδάσκει ότι οι Έλληνες είναι οι ηνίοχοι κάθε επερχόμενου πολιτισμού και σχεδόν πάντα τόσο τα άρματα όσο και τα άλογα των επερχόμενων πολιτισμών είναι πολύ χαμηλής ποιότητας σε σχέση με τους ηνίοχους, οι οποίοι τελικά αθλούνται οδηγώντας το άρμα στην άβυσσο, την οποία αυτοί ξεπερνούν με αχίλλειο πήδημα».....

ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ.

Tο αρχαίο Ελληνικό ποδόσφαιρο ήταν μια μίξη ποδοσφαίρου,ράγκμπυ και πετόσφαιρας.
Το όνομα του ΕΠΙΣΚΥΡΟΣ (2500 ετών).
Ήταν γυμνικός αγών όπως σχεδόν όλοι οι αγώνες την αρχαία Ελλάδα.
Το γήπεδο που διεξήγετο ο αγώνας ήταν χωρισμένο σε δύο μέρη με γραμμές από σκύρα (χαλίκια) και η μπάλα ήταν κατασκευασμένη από δερμάτινα κομμάτια ραμμένα μεταξύ τους με εντόσθια ζώων, ενώ στις δύο άκρες του γηπέδου ήταν χαραγμένη μια γραμμή που συμβόλιζε τα δύο τέρματα.
Η μπάλα αυτή ήταν φουσκωμένη με αέρα και εξωτερικά ήταν ζωγραφισμένη με ζωντανά χρώματα και συνήθως διακοσμημένη με γεωμετρικά σχέδια.
Αναφέρεται στον “Φαίδωνα” του Πλάτωνα : «Αυτή η γη αν κάποιος την έβλεπε από ψηλά είναι όμοια με τις σφαίρες που έχουν φτιαχτεί από δώδεκα χρωματιστά είδη δέρματος». Αρα η μπάλα ήταν φτιαγμένη από 12 χρώματα, 12 κομμάτια δέρματος συμβολίζοντας τους 12 Έλληνες Θεούς.
Μας διασώζονται ακόμη και ονόματα διάσημων «ποδοσφαιριστών» της αρχαιότητος ,όπως του Αριστόνικου του Καρυστίου, του Δημοτέλη του Χίου, του Χαιρεφάνη και του Κτησιβίου του Χαλκιδέως.
Οι κεφαλιές ήταν μέσα στο παιχνίδι καθώς και τα σπρωξίματα και οι σκληρές συγκρούσεις, για να εμποδίσουν τους αντιπάλους να φτάσουν την μπάλα.
Το περίεργο είναι πως, όπως μας πληροφορεί ο Αρριανός, «Φύγετε νεαροί, αυτό το παιχνίδι με την μπάλα φουσκωμένη από αέρα έχει γίνει για
μεσήλικες και παιδιά» (Αρριανός ΧΙV 47), δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν οι νέοι.
Για την επιβεβαίωση του ότι η Ελλάς, από τα αρχαία χρόνια έπαιζε το ποδόσφαιρο και δικαιωματικά της απονεμήθηκε ο τίτλος της χώρας του ποδοσφαίρου (κι όχι η αγγλία που το ανακάλυψε πρόσφατα), στο τρόπαιο του Euro υπάρχει η εικόνα του Έλλην

Τσαρλς Μπουκόφσκι: " Άνδρας και γυναίκα στο κρεβάτι στις 10 μμ"

Νιώθω σαν κόνσερβα με σαρδέλες, είπε.
Νιώθω σαν έμπλαστρο, είπα.
Νιώθω σαν σάντουιτς με τόνο, είπε.
Νιώθω σαν τομάτα κομμένη σε φέτες, είπα.
Νιώθω σαν νά’ρχεται βροχή, είπε.
Νιώθω σαν να σταμάτησε το ρολόι, είπα.
Νιώθω σαν η πόρτα νά’ναι ξεκλείδωτη, είπε.
Νιώθω σαν ένας ελέφαντας να μπαίνει μέσα, είπα.
Νιώθω σαν να πρέπει να πληρώσουμε το νοίκι, είπε.
Νιώθω σαν να πρέπει να βρούμε καμιά δουλειά, είπα.
Νιώθω σαν να πρέπει να βρεις καμιά δουλειά, είπε.
Νιώθω σαν να μη θέλω να δουλέψω, είπα.
Νιώθω σαν να μη νοιάζεσαι για μένα, είπε.
Νιώθω σαν να πρέπει να κάνουμε έρωτα, είπα.
Νιώθω σαν να παρακάνουμε έρωτα, είπε.
Νιώθω σαν να πρέπει να κάνουμε περισσότερο έρωτα, είπα.
Νιώθω σαν να πρέπει να βρεις καμιά δουλειά, είπε.
Νιώθω σαν να πρέπει να βρεις καμιά δουλειά, είπα.
Νιώθω σαν να θέλω ένα ποτό, είπε.
Νιώθω σαν να θέλω λίγο ουίσκι, είπα.
Νιώθω σαν να καταλήγουμε σε κρασί, είπε.
Νιώθω σαν να’χεις δίκιο, είπα.
Νιώθω σαν να παραδίνομαι, είπε.
Νιώθω σαν να χρειάζομαι ένα μπάνιο, είπα.
Νιώθω σαν να χρειάζεσαι ένα μπάνιο, είπε.
Νιώθω σαν να πρέπει να σαπουνίσεις την πλάτη μου, είπα.
Νιώθω σαν να μην μ’αγαπάς, είπε.
Νιώθω σαν να σ’αγαπώ, είπα.
Νιώθω αυτό το πράγμα μέσα μου τώρα, είπε.
Νιώθω αυτό το πράγμα μέσα σου κι εγώ, είπα.
Νιώθω σαν να σ’αγαπώ τώρα, είπε.
Νιώθω σαν να σ’αγαπώ εγώ πιο πολύ απ’ό,τι εσύ εμένα, είπα.
Νιώθω υπέροχα, είπε. Νιώθω σαν να θέλω να ουρλιάξω.
Νιώθω σαν να θέλω να συνεχίσω για πάντα, είπα.
Νιώθω σαν να μπορείς, είπε.
Νιώθω, είπα.
Νιώθω, είπε.

Τσαρλς Μπουκόφσκι: "Ηλιοβασίλεμα"

Κανείς δε λυπάται που φεύγω
ούτε ακόμα κι εγώ
όμως θα πρέπει να υπάρξει κάποιος τροβαδούρος
ή τουλάχιστον ένα ποτήρι κρασί.

ενοχλεί πιστεύω τους νεώτερους κυρίως
ένας μη βίαιος, αργός θάνατος,
κι όμως κάνει τον κάθε άνθρωπο να ονειρεύεται
εύχεσαι να υπήρχε ένα παλιό καράβι
με πανιά άσπρα απ’ τ΄αλάτι
και η θάλασσα να σκορπά υπαινιγμούς αθανασίας.

θάλασσα στη μύτη
θάλασσα στα μαλλιά
θάλασσα στο μεδούλι, στα μάτια
και ναι, εκεί στο στήθος

θα μας λείψει άραγε
η αγάπη της γυναίκας, η μουσική, το φαγητό,
ή το χοροπήδημα του μεγάλου μειώδους αλόγου
να κλωτσά λάσπη και πεπρωμένα
ψηλά και μακριά
σε μια μόνο στιγμή
την ώρα της δύσης;

όμως τώρα είναι η σειρά μου
και δεν υπάρχει τίποτα το μεγαλειώδες σ’αυτό
γιατί δεν υπήρχε τίποτα το μεγαλειώδες
πιο πριν

και σε κανένα μας, όπως τα σκουλήκια
που τα’χουν απομακρύνει απ’ το μήλο,
δεν του αξίζει καμιά αναστολή,

ο θάνατος εισέρχεται στο στόμα μου
και σα φίδι τυλίγεται στα δόντια μου
κι αναρωτιέμαι εάν με τρομάζει
ο σιωπηλός αλύπητος θάνατος
που μοιάζει με τριαντάφυλλο
που ξεραίνεται.

Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ ΣΤΟ ΣΟΥΝΙΟ.

   Στο νοτιότερο άκρο της Αττικής, σε ένα γεωλογικό έξαρμα που βρέχεται στις τρεις πλευρές του από τη θάλασσα, ορθώνεται ο αρχαίος ναός που έκτισαν οι Αθηναίοι για να τιμήσουν και να λατρεύσουν τον Ποσειδώνα, τον πανίσχυρο θεό κυρίαρχο της θάλασσας.. Κατά την παράδοση, η έριδα της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την πνευματική ηγεμονία της αττικής γης, είχε λήξει με την ήττα του τελευταίου, όταν ο βασιλιάς των Αθηνών επέλεξε την ιερή ελιά από τα θαλάσσια άλογα του Ποσειδώνα.. Ωστόσο η Αθήνα ήταν άμεσα εξαρτημένη πάντα από τη θάλασσα.. Στην κορυφή λοιπόν του ακρωτηρίου του Σουνίου βρήκε η λατρεία του Ποσειδώνα την κατάλληλη θέση για να εδραιωθεί. .Η οχυρωμένη κορυφή του ακρωτηρίου, θεωρούνταν πάντα από τους Αθηναίους, ως ένα σημείο ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας, καθώς έλεγχε την είσοδο του Σαρωνικού κόλπου.. Ήδη από αρκετά νωρίς ο χώρος οχυρώθηκε με ισχυρό τείχος και επανδρώθηκε με αξιόμαχη φρουρά, της οποίας η συντήρηση υπήρξε ένα από τα πάγια μελήματα των Αθηναίων.. Επιπλέον το φυσικό λιμάνι που διαμορφώνεται κάτω από το Σούνιο, χρησιμοποιήθηκε ως προχωρημένος ναύσταθμος και διέθετε τους δικούς του νεόσοικους..Την ιερότητα του χώρου ήδη από τα αρχαϊκά χρόνια, μαρτυρούν οι ομώνυμοι κούροι του Σουνίου που εκτίθενται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.. Βρέθηκαν θαμμένοι κοντά στην κορυφή του λόφου και δηλώνουν ότι ήδη από το 600 π.Χ., το ιερό του Σουνίου δεχόταν σημαντικές αναθέσεις..Ένας πρώτος πώρινος ναός αφιερωμένος στο θεό της θάλασσας είχε ήδη αρχίσει να χτίζεται πριν το 480 π.Χ.. Τον καιρό της περσικής επιδρομής η κατασκευή του είχε ήδη προχωρήσει αρκετά..Η καταστροφή του ιερού από τους Πέρσες μετέτρεψε το οικοδόμημα αυτό σε σωρούς ερειπίων. ..Οι Αθηναίοι δραστηριοποιήθηκαν ξανά για την ανέγερση ενός νέου ναού επί των χρόνων του Περικλή. Η κατασκευή του νέου ναού χρονολογείται μεταξύ των ετών 444-440, όταν η πόλη βρισκόταν κυριολεκτικά στο απόγειο της ακμής της. Η κορυφή του λόφου ισοπεδώθηκε για αυτόν τον σκοπό και τα απομεινάρια του παλαιού ναού απομακρύνθηκαν και ενσωματώθηκαν στον αμυντικό περίβολο.. Ο νέος ναός θα ήταν περίπτερος με δύο κίονες μεταξύ παραστάδων σε πρόδομο και οπισθόδομο, και κατασκευασμένος εξ ολοκλήρου από λευκό μάρμαρο.. Μία ζωφόρος με ανάγλυφη κενταυρομαχία διέτρεχε τον πρόναο, ενώ άλλα, πολύ αποσπασματικά σήμερα σωζόμενα γλυπτά, διακοσμούσαν τα αετώματα και τις κορυφές της στέγης.. Η κατασκευαστική του ομοιότητα με το ναό του Ηφαίστου στην Αγορά των Αθηνών προδίδει ότι ο αρχιτέκτονας ήταν μάλλον ο ίδιος...Το μνημείο παρέμεινε όρθιο και ορατό για περισσότερες από δύο χιλιετίες.. Από τον 18ο αιώνα όμως αρχίζει η εκτεταμένη λεηλασία του.. Σήμερα τμήματα των κιόνων του έχουν αναγνωριστεί στο Chatsworth της Αγγλίας, στη Βενετία και στο Potsdam της Γερμανίας.. Τα όρθια απομεινάρια του σεπτού οίκου αποτέλεσαν για αιώνες το κατεξοχήν σημείο αναφοράς των θαλασσινών όταν πλησίαζαν στην είσοδο του Σαρωνικού.. Το μνημείο του θεού της θάλασσας, που κατάλευκο υψώνεται σήμερα στην κορυφή του Σουνίου, είναι ακόμα γνωστό στους ναυτικούς ως «Καβοκολώνες», ενώ ενέπνευσε περιηγητές, λογοτέχνες του ρομαντισμού και ποιητές... Η απίστευτη θέα προς το αρχιπέλαγος και τα μαγευτικά ηλιοβασιλέματα το καθιστούν αναμφίβολα ένα μοναδικό μνημείο.

ART RESISTANCE, "Γιατί η τέχνη και ο πολιτισμός μπορεί και πρέπει να είναι αντίσταση."

Η Art Resistance είναι μία συλλογικότητα που συγκροτήθηκε την Άνοιξη του 2011, μέσα από την ανάγκη να «σπάσει» η σιωπή στην τέχνη που επιβάλλουν το σύστημα, η καθεστωτική κουλτούρα και οι εκφραστές της.
Προέκυψε αυθόρμητα, χωρίς παρεμβάσεις οποιουδήποτε είδους μηχανισμών, φορέων και εξαρτήσεων, ως Πρωτοβουλία στήριξης στον αγώνα του λαού της Κερατέας. Και πραγματοποίησε τον Απρίλιο του 2011 μαζί με τους εξεγερμένους κατοίκους, μέσα από διαδικασίες αυτό-οργάνωσης, αυτό που αρχικά φαινόταν αδύνατο: το ΚΕΡΑΤΕΑ Art Resistance Festival, μέσα στην καρδιά των γεγονότων. Τρεις μέρες, 80 μουσικά σχήματα, πάνω από 40 ώρες live μουσικής, 150 εικαστικοί καλλιτέχνες, πάνω από 400 εικαστικά έργα, 10 θεατρικές ομάδες, 15 workshops, προβολές και συζητήσεις, ακτιβιστικές δράσεις.
Η θετική έκβαση και απήχηση αυτού που έμοιαζε ουτοπία, αλλά έγινε πραγματικότητα χάρη στην ενότητα και την αλληλεγγύη, υπεδείκνυε την ανάγκη να αποκτήσουμε οντότητα και η συνύπαρξή μας να πάρει τη μορφή κινήματος που περνά στην πολιτιστική αντεπίθεση. Γιατί η τέχνη, ο πολιτισμός μπορεί και πρέπει να είναι αντίσταση.
Στην Art Resistance συνυπάρχουν άνθρωποι από όλους του χώρους, της εργασίας, των γραμμάτων και των τεχνών. Εργάτες και υπάλληλοι, φοιτητές και μαθητές, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, ποιητές και εκπαιδευτικοί.
Κύριο στοιχείο αυτής της συνύπαρξης είναι η κοινή πεποίθησή μας πως ο πολιτισμός είναι ζωτικής σημασίας συστατικό για όλους τους ανθρώπους και δεν μπορεί να μπαίνει σε εφεδρεία. Έχοντας στο νου ως προτεραιότητα την αποδοχή του δικαιώματος στην αυτο-διάθεση και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αποτελεί κοινή παραδοχή μας πως όλοι είμαστε υπεύθυνοι για τα όσα συμβαίνουν στην κοινωνία και οι αγώνες παντού, είναι υπόθεση όλων μας.
Στον πολιτισμό δικαίωμα και πρόσβαση μπορεί να έχει όποιος το επιθυμεί και δεν αφορά μια κλειστή ελίτ, ούτε όσους τον εκμεταλλεύονται. Η τέχνη δεν είναι παιχνίδι στα χέρια της ολιγαρχίας, ούτε άλλοθι της εξουσίας. Λέμε όχι στην εμπορευματοποίηση του πολιτισμού, που είναι συλλογικό δημιούργημα, κι άρα ανήκει σε όλους μας. Και απορρίπτουμε την σκόπιμη και υπεροπτική εκκεντρικότητα που απομακρύνει την τέχνη από την κοινωνία. Η τέχνη είναι γλώσσα επικοινωνίας που όχι απλά γεφυρώνει τον καλλιτέχνη με την κοινωνία, αλλά οφείλει να είναι μέσα σε αυτή.
Η Art Resistance θεωρεί πως πολιτισμός σίγουρα δεν είναι η λεηλάτηση του περιβάλλοντος, των δικαιωμάτων, της ζωής μας. Ούτε είναι μόνο η παραγωγή έργων τέχνης. Το ζήτημα είναι πώς μετουσιώνουμε τα ίδια τα έργα σε αντίσταση και αλληλεγγύη. Γιατί ο πολιτισμός είναι το απόσταγμα της ανθρώπινης δραστηριότητας που μεταφράζεται σε αντίσταση.
Θεωρώντας πως η αδράνεια είναι επικίνδυνη, βρισκόμαστε δίπλα σε κάθε αγώνα της κοινωνίας, όχι απλά παίρνοντας θέση, αλλά συμμετέχοντας ενεργά εκεί που ο ίδιος ο λαός παίρνει τη ζωή του στα χέρια του, σε ακηδεμόνευτα κινήματα, σε κάθε κραυγή άρνησης στην άνωθεν επιβολή προειλημμένων αποφάσεων και πολιτικών, σε κάθε φωνή ελπίδας και αντι- εξουσίας. Με ενότητα, δύναμη, αλληλεγγύη, αυτο-οργάνωση και συλλογικοποίηση της δράσης, αντίσταση, και προπάντων δράση, αλλάζουμε τα πράγματα.
Δεν δημιουργούμε εκτονωτικού περιεχομένου εκδηλώσεις-δράσεις, αλλά παρεμβαίνουμε στοχεύοντας στη συνειδητοποίηση ότι πολιτισμός είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Μέσα από εκδόσεις, φεστιβάλ τεχνών, προβολές, συζητήσεις και εργαλεία επαφής με την κοινωνία, καταδεικνύουμε πως η τέχνη, μπορεί και είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας, και όχι ένα γεγονός κάθε φορά που αφορά κάποιους «φωτισμένους».
Η Art Resistance απορρίπτει κάθε είδους επιχορήγηση είτε από κρατικό θεσμό, είτε από ιδιωτικό φορέα (χορηγό), αφού θεωρεί το «σύστημα», πως αυτό είναι που δημιουργεί και επινοεί και συντηρεί αντιλήψεις, που χειραγωγούν τους ανθρώπους της τέχνης και τους καθιστά εξαρτώμενους και κρατικοδίαιτους.
Προσπαθεί κάθε φορά, με δικούς της τρόπους και μοντέλα χρηματοδότησης, να δίνει λύση στα οικονομικά προβλήματα που προκύπτουν. Ένας τρόπος είναι η συμμετοχή σε εργασία, υλικά και αυτοχρηματοδότηση, από μας, από τη συνέλευσή μας και από τη συνέλευση των κατοίκων, εργαζομένων κλπ όπου πραγματοποιείται εκδήλωση-δράση. Κι ένα δεύτερο, πολύ σημαντικό είναι αυτό που εμείς στην Art Resistance αποκαλούμε κυλιόμενο μοντέλο: πραγματοποιώντας εκδηλώσεις – δράσεις, από την όποια ενίσχυση του αγώνα ενός κινήματος, ένα μέρος θα πηγαίνει στην επόμενη δράση για ενίσχυση αγώνα άλλου κινήματος. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργούμε συνέχεια και συνέπεια, καθώς και προϋποθέσεις για τη σύνδεση και την αλληλεγγύη μεταξύ των κινημάτων.
Εννοείται πως κανείς από τα μέλη της Art Resistance, δεν αμείβεται όπως επίσης ποτέ και με κανέναν τρόπο δεν αμείβονται οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν σε δραστηριότητες της Art Resistance, αφού θεωρούμε πως είναι υποχρέωση των ανθρώπων της τέχνης, η προσφορά τους σε κινηματικές διαδικασίες.
Στην Art Resistance, μπορεί να είναι μέλος, ο καθένας που ενστερνίζεται τους παραπάνω προβληματισμούς.
Όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται από το μόνο όργανο που αποδεχόμαστε και δεν είναι άλλο από τη ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ της Art Resistance. Κάθε φορά και ανάλογα με τις δυνατότητες μας ο καθένας από εμάς που συμμετέχουμε, αναλαμβάνουμε να υλοποιήσουμε όποιο κομμάτι μας έχει ανατεθεί. Για λόγους ευελιξίας και αποτροπής χαώδους κατάστασης, σε κάθε δραστηριότητα υπάρχει μια ομάδα διαχείρισης, η οποία ορίζεται από τη συνέλευση και είναι αυτή, που ελέγχει τα ποιοτικά κριτήρια και λογοδοτεί για το αποτέλεσμα.

Μετά τα παραπάνω, καλούμε όσες και όσους αποδέχονται αυτούς τους προβληματισμούς να συνυπάρξουμε μέσα από την Art Resistance και να συνδιαμορφώσουμε τις επόμενες κινήσεις μας


artresistance@yahoo.com
https://www.facebook.com/artresistance

"Ήτο απόλυτα σαφές" (Βασίλης Κουστούδας 26/05/2012)

Ήτο απόλυτα σαφές.

Επί του μνημονίου
οφείλουμε να οδεύσουμε εφεξής
και τα συμφωνηθέντα εις το ακέραιον
να εκτελεστούν.

Αι πιστωταί δεν πρέπει διόλου να αγωνιούν
ότι η χώρα καταρρέουσα δεν θα αποπληρώσει

και μες σε ανησυχίαν τόση

αναθεωρήθηκεν ταχέως
εις την αγορά των ανθρώπινων σωμάτων
η αποτίμησις του αιδοίου .

Ήτο και αυτό απόλυτα σαφές

βίζιτες σε παλιές τιμές
εις την οδόν του μνημονίου.



βασίλης κουστούδας
26/05/2012

Αράμ Χατσατουριάν 1903-1978 (Συνθέτης)

Ο Αράμ Ιλίτς Χατσατουριάν (αρμενικά: Արամ Խաչատրյան, Aram Xačatryan; ρώσικα: Аpaм Ильич Xaчaтypян, Aram Il'ič Hačaturjan, 6 Ιουνίου 1903-1 Μαΐου 1978) ήταν Γεωργιανός συνθέτης, αρμένικης καταγωγής. Γεννήθηκε στην Τιφλίδα της Γεωργίας το 1903 και πέθανε στη Μόσχα το 1978. Εγκαταστάθηκε στη Μόσχα από το 1920, όπου και μαθήτευσε σε διάφορους μουσικοδιδάσκαλους στη περίφημη σχολή Γκνέσιν. Σπούδασε βιολοντσέλο και σύνθεση και πολύ γρήγορα άρχισε να διακρίνεται. Στη συνέχεια φοίτησε στο Ωδείο Μόσχας (1929-1934) υπό τους Μιασκόφσκη και Λιτίνσκη. Οι συνθέσεις του «τρίο για φλάουτο, βιολί και πιάνο» και «Πρώτη συμφωνία» απέδειξαν την ιδιοφυΐα του και την ικανότητά του στην εκμετάλλευση λαϊκών μελωδιών. Από το 1934 σύνθεσε τρεις συμφωνίες για πιάνο, βιολοντσέλο και ορχήστρα, τη «Δεύτερη συμφωνία» (1943), μουσική για μπαλλέτο και το έργο για χορωδία και ορχήστρα «Ποίημα για τον Στάλιν», (για τη συμπλήρωση των 25 χρόνων από τη μπολσεβική επανάσταση), καθώς και μουσική για θεατρικά και κινηματογραφικά έργα.

Ο Χατσατουριάν διετέλεσε αντιπρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής της Ένωσης των Σοβιετικών Συνθετών από το 1939 μέχρι το 1948. Από το 1951 άρχισε να διδάσκει στο Ωδείο της Μόσχας και να ασχολείται με τη διεύθυνση ορχήστρας. Είναι ίσως, μαζί με τον Προκόφιεφ και τον Σοστακόβιτς, οι σημαντικότεροι συνθέτες της Σοβιετικής Ένωσης στην σχεδόν εβδομηντάχρονη ιστορία της. Αφιερώθηκε ιδιαίτερα στην ανάπτυξη της αρμενικής μουσικής καθώς θεωρήθηκε αυθεντία της τουρκμενικής και αζερμπαϊτζανικής μουσικής. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία ρωσικά (μεταξύ των οποίων δύο φορές με το βραβείο Στάλιν) καθώς και ευρωπαϊκά.

Όσον αφορά το ύφος της μουσικής του, έχει έντονο ανατολίτικο χρώμα, πράγμα που οφείλεται στην επιρροή του από την αρμένικη παράδοση, την οποία μελέτησε πολύ προσεκτικά. Επίσης, επηρεάστηκε και από τις νέες τάσεις που είχαν αρχίσει να εμφανίζονται στην υπόλοιπη Ευρώπη, καταφέρνοντας να τις αξιοποιήσει με πολύ μέτρο και σε συνδυασμό με τη μουσική παράδοση. Γενικά τα έργα του Χατσατουριάν διακρίνονται για τη χρωματική αρμονία αλλά και την παραδοξότητα που μερικές φορές φθάνει σε μονοτονία. Στη χρήση όμως των οργάνων "σόλο" έναντι της ορχήστρας ακολούθησε τη παράδοση των Αλεξάντερ Μποροντίν και Αλεξάντερ Γκλαζούνοφ. Σημειώνεται ότι ο Χατσατουριάν συνέθεσε και τον εθνικό ύμνο της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αρμενίας.

Μερικά από τα πιο γνωστά του έργα είναι το μπαλέτο Γκαϊανέ (1942) που περιλαμβάνει τον πολύ γνωστό Χορό των σπαθιών, η δεύτερη συμφωνία (1943), το Βαλς για κοντσέρτο (1955) και το μπαλέτο Σπάρτακος (1956).

Το 1948 κατηγορήθηκε μαζί με τους Ντμίτρι Σοστακόβιτς και Σεργκέι Προκόφιεφ για αστικοποίηση της μουσικής τους από την ΚΕ του Κομουνιστικού Κόμματος της Ρωσίας. Παραδεχόμενος όμως την ενοχή του αποκατέστησε την πρότερη εύνοια του καθεστώτος. Μετά όμως το θάνατο του Στάλιν καυτηρίασε δημόσια την εις βάρος του εκείνη κατηγορία. Το 1954 ονομάστηκε "Καλλιτέχνης του Λαού της Σοβιετικής Ένωσης" και πέντε χρόνια μετά έλαβε και το 2ο βραβείο Λένιν.
Επίσης η σύζυγός του Νίνα Μακάροβα καθώς και ο ανιψιός του Καρέν Χατσατουριάν υπήρξαν συνθέτες, λιγότερο όμως σημαντικοί.

Γιατί χορεύουμε;

Eίναι ο πιο άμεσος τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων και συμβάλλει στην κοινωνικότητα. Χορεύουμε για να προσευχηθούμε, για να φτάσουμε σε έκσταση, για να ζαλίσουμε το θήραμά μας, ακόμα και για να ρυθμίσουμε τo γυναικείο κύκλο...
Στην Ελλάδα χιλιάδες άνθρωποι επισκέπτονται σχεδόν καθημερινά τα ελληνάδικα, τις ντισκοτέκ ή τα άλλα νυχτερινά κέντρα διασκέδασης. Σύμφωνα με όλα τα στοιχεία, ο χορός ως τρόπος ψυχαγωγίας κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις στις προτιμήσεις των Ελλήνων. Ο χορός προτιμάται σε σχέση με τη ζωντανή παρακολούθηση αθλητικών εκδηλώσεων ή τις επισκέψεις σε μουσεία και εκθέσεις. Tα τελευταία τριάντα χρόνια διπλασιάστηκαν τα ποσά που δαπανώνται σ αυτόν και πολλαπλασιάστηκαν οι ειδικές αίθουσες - είναι χιλιάδες, αν συνυπολογίσουμε και τα γυμναστήρια όπου διδάσκεται και χορός. Ο χορός θριαμβεύει και ως εξωσχολική δραστηριότητα των μαθητών. Mάλιστα ο αθλητικός χορός, ο οποίος περιλαμβάνει διαγωνισμούς χορού ανάμεσα σε ζευγάρια που χορεύουν ροκ εν ρολ, βαλς, πόλκα και λάτιν, συμπεριλήφθηκε πρόσφατα στα ολυμπιακά αθλήματα.
Tζίρος εκατομμυρίων
Eίναι προφανές ότι πέρα από τα σώματα κινούνται και πάρα πολλά χρήματα. Mόνο η βιομηχανία που παρέχει υπηρεσίες σχετικές με το φωτισμό και την ηχητική κάλυψη (χρήση λέιζερ και στροβοσκοπικός φωτισμός, ηχητικά εφέ, κ.λπ.) έχει ετήσιο τζίρο εκατομμυρίων. Είναι αλήθεια ότι ανέκαθεν η μουσική ασκούσε πάνω μας ακατανίκητη έλξη. Κάποιες φορές μας είναι αδύνατο να αντισταθούμε σ ένα ρυθμό και επειδή δεν μπορούμε να λικνιστούμε ελεύθερα αρκούμαστε στο χτύπημα των δαχτύλων. Γιατί όμως μας είναι αδύνατο να μείνουμε ακίνητοι στο άκουσμα μιας ρυθμικής μουσικής και γιατί μας ευχαριστεί τόσο ο χορός; Mια πιθανή απάντηση θα μπορούσε να αναζητηθεί στους φυσιολογικούς μηχανισμούς της αντίδρασης σε ηχητικά ερεθίσματα. O Nιλ Tοντ, ψυχολόγος στο πανεπιστήμιο του Mάντσεστερ, ανακάλυψε ότι αυτό που ωθεί τους ανθρώπους να χορεύουν στις ντισκοτέκ, όπου η μουσική είναι εκκωφαντική, αποτελεί αντανακλαστικό: απλώς μας είναι αδύνατο να μείνουμε ακίνητοι
H επιθυμία μας για χορό έχει φυσιολογική προέλευση, αφού σχετίζεται με την εσωτερική δομή του ανθρώπινου αφτιού. Tο αφτί επιτελεί δύο λειτουργίες: μας επιτρέπει να ακούμε και να διατηρούμε την ισορροπία μας Mέχρι πριν από μερικά χρόνια οι επιστήμονες πίστευαν ότι τα όργανα που ρυθμίζουν τη λειτουργία της ακοής είναι ανεξάρτητα από εκείνα που ρυθμίζουν την ισορροπία. Ωστόσο έρευνες σε ζώα απέδειξαν ότι το σφαιρικό κυστίδιο της αιθουσαίας μοίρας, του υμενώδους λαβυρίνθου του αφτιού, είναι υπεύθυνο για την ισορροπία αλλά και ευαίσθητο στους ήχους, κυρίως τους δυνατούς, πάνω από 70 ντεσιμπέλ -περίπου όσο ο ήχος ενός ραδιοφώνου στη διαπασών O εγκέφαλος αντιλαμβάνεται το δυνατό ήχο ως ένα είδος απότομης μετακίνησης. Στην προσπάθειά του να ανακτήσει την ισορροπία του αντιδρά μετακινώντας το σώμα. Tο να ακούς μουσική δυνατά είναι μια μορφή αυτοδιέγερσης της αίθουσας του εσωτερικού αφτιού, πράγμα που προκαλεί υπέρμετρη αίσθηση ευχαρίστησης , υποστηρίζει ο Tοντ. Tο γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι ακόμα γνωστό. Ενδεχομένως συνδέεται με την έκκριση στον εγκέφαλο οπιούχων ουσιών, όπως οι ενδορφίνες, όπως συμβαίνει και σε όσους ασκούνται εντατικά
Ήχοι- μωρά
Οι ρίζες του ενθουσιασμού μας για το χορό είναι ακόμα βαθύτερες. Tις πρώτες μέρες της ζωής τους τα νεογέννητα, όταν τους μιλά ένας ενήλικος, κάνουν μια σειρά από ρυθμικές κινήσεις που είναι συγχρονισμένες με τους ήχους που ακούν. M´ αυτό τον τρόπο εξοικειώνονται και μαθαίνουν από πολύ νωρίς το ρυθμό και τη δομή της ομιλούμενης γλώσσας. Mε άλλα λόγια, η πρώτη μορφή επικοινωνίας δεν είναι λεκτική αλλά κινητική, παρόλο που και οι δύο ελέγχονται από την ίδια εγκεφαλική περιοχή: την περιοχή του Mπροκά, στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Mέχρι την ηλικία των δύο χρονών οι άνθρωποι μιλούν με το σώμα. Και οι ενήλικοι χρησιμοποιούν το σώμα τους για να εκφραστούν. Οι χειρονομίες είναι ένας τρόπος για να κάνει κάποιος κατανοητό αυτό που θέλει να πει. Σχετικές έρευνες έδειξαν ότι η διήγηση μιας ιστορίας που συνοδεύεται από χειρονομίες είναι κατά 10% πιο κατανοητή από μια αντίστοιχη που χρησιμοποιεί αποκλειστικά τη φωνή
O χορός είναι ποίηση
H κίνηση είναι γλώσσα. Σ´ ένα βαθύτερο επίπεδο ανάλυσης, όπως στα θεμελιώδη στοιχεία της γλωσσικής επικοινωνίας (φωνήματα, φθόγγοι κ.λπ.), στην κίνηση αντιστοιχούν οι ενστικτώδεις νοηματικές χειρονομίες. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει ένα ανώτερο επίπεδο που απαιτεί μεγαλύτερη οργάνωση και συντονισμό. Όπως οι λέξεις οργανώνονται σε ποιήματα, έτσι και το σώμα συνθέτει σύνολα από χορευτικές κινήσεις H έκφραση μέσω του λόγου απαιτεί μια διανοητική προσπάθεια: πρέπει να βρεις τις σωστές λέξεις. Στο χορό, αντίθετα, το λεξιλόγιο απαρτίζεται από κινήσεις που διαδέχονται αρμονικά η μία την άλλη, γι´ αυτό και θεωρείται το ιδανικό μέσο έκφρασης των συναισθημάτων. O χορός, με λίγα λόγια, είναι μια μορφή επικοινωνίας πιο άμεση από το λόγο και ίσως γι αυτό πιο πλήρης
.
 (Από το focus τεύχος Νο 31, Σεπτέμβριος 2002, σελ. 28)